„O autorze Przemiany i Procesu można pisać w nieskończoność. Książka Remigiusza Grzeli stanowi jednak szczególny przypadek – jest gatunkiem samym w sobie. To wielka dygresja w biografii Franza Kafki, która każe nam zmierzyć się z pytaniem: czy Kafka, którego znamy, istniał naprawdę? Grzela zabiera nas do żydowskich teatrów w Pradze, którymi zafascynowany był Kafka i których wpływ będzie można zauważyć w jego prozie. Ta książka to także szczegółowy i cudowny opis Europy Środkowej z początku XX wieku – jej pogmatwanej tożsamości, jej nadziei, pełen niepowtarzalnej swady w opowiadaniu świata”.
Olga Tokarczuk

Jesienią 1911 roku w Café Savoy w Pradze Franz Kafka poznaje aktorów żydowskich z Warszawy i ze Lwowa. To jak oglądanie freak show, trudno o bardziej osobliwe towarzystwo, w dodatku mówiące w jidysz i uprawiające nie tyle teatr, ile teatralny circus. Tułają się po całej Europie, niosąc rozrywkę, często tanią. Pochodzą z ortodoksyjnych rodzin, lecz pozrywali wszelkie więzy, by być wolnymi. Robią to, na co on sam nie ma odwagi.

Remigiusz Grzela odsłania nie tylko relację Kafki z żydowskimi aktorami, ale także przygląda się życiu po życiu słynnego autora Procesu. Bo jakiego Kafkę znamy? Wszak to Max Brod, przyjaciel pisarza, wydawał pośmiertnie jego dzieła, dowolnie je komponując i uzupełniając. I w ogóle kim był Kafka, skoro po latach dwa państwa stoczą wojnę o tożsamość jego twórczości? Jaki był los żydowskich aktorów i bliskich Franza po jego śmierci i w czasie Zagłady? Kto z nich ocalał? schovat popis